Dziecko w spektrum — jak wspierać komunikację irelacje?
Dziecko w spektrum — jak wspierać komunikację i
relacje?
Poradnik dla rodziców i nauczycieli od specjalistów z „Terapia 360”
Dzieci w spektrum autyzmu często postrzegają świat inaczej niż ich rówieśnicy. Mają unikalny sposób komunikacji, inne potrzeby w zakresie relacji społecznych i często silne reakcje na bodźce, które dla innych są neutralne. To nie oznacza, że nie chcą być blisko — oznacza tylko, że potrzebują w tym więcej zrozumienia, cierpliwości i narzędzi. W Niepublicznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej „Terapia 360” w Warszawie, codziennie wspieramy dzieci ze spektrum oraz ich rodziny w budowaniu komunikacji, relacji i poczucia bezpieczeństwa. Poniżej dzielimy się wiedzą, która może pomóc rodzicom i nauczycielom w codziennych
sytuacjach.
Zrozumienie to pierwszy krok
Dzieci w spektrum mogą mieć trudność:
- z rozumieniem metafor, żartów, niedopowiedzeń,
- z wyrażaniem emocji słowami,
- z interpretacją mimiki i gestów innych,
- z nawiązywaniem i podtrzymywaniem kontaktu wzrokowego,
- z potrzebą przebywania w grupie przez dłuższy czas.
To wszystko nie oznacza, że dziecko nie chce kontaktu — tylko że ten kontakt musi wyglądać inaczej, być budowany w jego tempie i przy użyciu jego sposobów.
Jak wspierać komunikację?
1. Mów prosto, konkretnie i jasno
Zamiast: „Zachowuj się ładnie”, powiedz: „Usiądź spokojnie na krześle i słuchaj pani”.
Dzieci w spektrum lepiej reagują na konkretne instrukcje, bez ogólników i domysłów.
2. Daj czas na reakcję
Nie poganiaj dziecka. Cisza po Twoim pytaniu nie oznacza ignorowania — dziecko może
potrzebować chwili na przetworzenie informacji i przygotowanie odpowiedzi.
3. Korzystaj z komunikacji wspierającej
- Obrazki, piktogramy, gesty czy plansze pomagają dzieciom, które słabiej posługują się mową.
- W naszej poradni „Terapia 360” uczymy rodziców i nauczycieli, jak skutecznie
wykorzystywać komunikację alternatywną (AAC) w domu i szkole czy przedszkolu.
4. Przewiduj i uprzedzaj
Zamiast nagłych zmian, stosuj zapowiedzi:
- „Za 5 minut kończymy zabawę i idziemy na kolację.”
Dziecko czuje się bezpieczniej, jeśli wie, co je czeka.
5. Akceptuj sposób komunikacji dziecka
Czasem kontakt wzrokowy, przytulanie czy mówienie „kocham cię” nie przychodzi dziecku naturalnie. Ale może ono okazywać uczucia inaczej — poprzez rysunek, gest, powtarzalne pytania. Ważne, by dostrzegać te formy miłości i bliskości.
5 zdań, które pomagają dziecku w spektrum poczuć się bezpiecznie
(Mini poradnik do wykorzystania w domu i szkole)
✅ „Jestem tu z tobą.”
– Proste zdanie, które daje poczucie obecności i wsparcia.
✅ „Rozumiem, że to dla ciebie trudne.”
– Waliduje emocje dziecka, nie wymaga ich zmiany.
✅ „Możesz mi powiedzieć, jak mogę ci pomóc.”
– Daje wybór i szacunek dla jego granic.
✅ „Zaraz powiem, co będzie dalej.”
– Zapowiada i porządkuje rzeczywistość.
✅ „Nie musisz patrzeć mi w oczy, żeby rozmawiać.”
– Zdejmuje presję społeczną i pozwala na autentyczną komunikację.
Codzienne sytuacje — jak reagować?
Dziecko wpada w panikę w szatni pełnej dzieci.
➡️ Zaprowadź je do spokojniejszego miejsca, powiedz:
„Tu jest ciszej. Poczekamy razem, aż poczujesz się lepiej.”
Nie chce wejść do klasy po przerwie.
➡️ Daj konkret:
„Wejdziemy razem i usiądziemy w pierwszej ławce. Jeśli będziesz chciał, możesz mieć
słuchawki.”
Nie odpowiada na pytania nauczyciela.
➡️ Zapewnij mu więcej czasu i użyj alternatyw:
„Możesz pokazać palcem” lub „Zaznacz odpowiedź na obrazku.”
Jak pomaga „Terapia 360”?
W naszej poradni przy ul. Jana Kazimierza 45/5 w Warszawie pracujemy holistycznie — obejmując wsparciem dziecko, rodzinę oraz środowisko szkolne.
Oferujemy:
- Diagnozy spektrum autyzmu (w tym Zespołu Aspergera)
- Terapie indywidualne i grupowe rozwijające komunikację i umiejętności społeczne
- Treningi umiejętności społecznych (TUS)
- Konsultacje dla rodziców i nauczycieli
- Terapie psychologiczne, logopedyczne, integracji sensorycznej.
Naszym celem jest nie tylko terapia, ale codzienne, realne wsparcie, które możesz wykorzystać w życiu.
Terapia 360 — zrozumienie, które zmienia codzienność
Każde dziecko zasługuje na to, by być widziane, słyszane i rozumiane.
W „Terapia 360” budujemy mosty między dziećmi, rodzicami i szkołami — aby każde
dziecko w spektrum mogło rozwijać się w swoim tempie, w atmosferze bezpieczeństwa i
akceptacji.
Niepubliczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna „Terapia 360”
ul. Jana Kazimierza 45/5, Warszawa
telefon: 730 570 700