Porady

Szkoła przyjazna dziecku z trudnościami — co może zrobić nauczyciel?

Posted by author-avatar
0

W każdej klasie są uczniowie, którzy potrzebują więcej wsparcia: dzieci z ADHD, dysleksją, spektrum autyzmu, zaburzeniami lękowymi czy trudnościami emocjonalnymi. To nie tylko wyzwanie, ale też szansa dla nauczyciela, aby stworzyć środowisko sprzyjające rozwojowi wszystkich. Co można zrobić w praktyce?

Jasne zasady i przewidywalna struktura

Dzieciom z trudnościami pomaga, gdy wiedzą czego się spodziewać. Warto:

  • rozpoczynać lekcję od krótkiego planu („Dziś zrobimy: …”),
  • korzystać z wizualnych podpowiedzi – np. plan dnia na tablicy, piktogramy, kolory,
  • sygnalizować zmiany z wyprzedzeniem („Za 5 minut kończymy i przechodzimy
    do…”).

To obniża stres i zwiększa poczucie bezpieczeństwa.

Elastyczne podejście do aktywności

Nie każde dziecko dobrze funkcjonuje w 45 minutach siedzenia przy ławce.

Pomaga:

  • krótkie przerwy ruchowe (np. 2 minuty rozciągania, zadanie w ruchu),
  • możliwość wyboru formy pracy (pisanie, rysunek, nagranie głosowe),
  • zmiana miejsca – niektórzy lepiej koncentrują się w cichym kącie klasy.

Wzmacnianie mocnych stron

Dzieci z trudnościami często słyszą, czego im „brakuje”. Nauczyciel może:

  • świadomie zauważać i chwalić konkretne zachowania („Podoba mi się, że dokończyłeś zadanie mimo rozproszeń”),
  • powierzać zadania zgodne z mocnymi stronami (np. dziecko ruchliwe może rozdawać
    materiały, uczeń z wyobraźnią plastyczną przygotuje plakat),
  • tworzyć okazje do małych sukcesów.

Komunikacja wspierająca, nie oceniająca

Zamiast: „Nie potrafisz się skupić”, lepiej: „Widzę, że trudno ci teraz usiedzieć. Chcesz
spróbować wstać i dokończyć przy tablicy?”. Takie podejście uczy dziecko szukania rozwiązań i buduje jego motywację.

Współpraca z rodzicami i specjalistami

Nauczyciel nie jest sam – ogromnym wsparciem mogą być pedagodzy, psychologowie
szkolni i rodzice.

  • Regularne, krótkie informacje zwrotne (np. „Dziś udało się skończyć pracę na czas”),
  • wspólne ustalenia dotyczące strategii,
  • spójność komunikatów między domem a szkołą.

Dobre praktyki z polskich szkół

  • „Kącik wyciszenia” – mała przestrzeń w klasie, gdzie dziecko może na chwilę odpocząć bez karania.
  • „Kontrakt klasowy” – zasady ustalone wspólnie z uczniami, które obowiązują wszystkich
  • „Sygnalizatory uwagi” – np. kolorowe kartki na biurku, którymi uczeń może pokazać, że potrzebuje pomocy.

Podsumowanie

Szkoła przyjazna dziecku z trudnościami nie wymaga rewolucji, lecz świadomej postawy nauczyciela. Kilka prostych zmian w organizacji i komunikacji może sprawić, że uczeń poczuje się akceptowany i zdolny do nauki – a cała klasa skorzysta na bardziej wspierającej
atmosferze.

5 rzeczy, które zmieniają dzień dziecka z ADHD w szkole:

  1.  Jasny plan dnia na tablicy
  2. Krótkie przerwy ruchowe
  3. Docenianie małych sukcesów
  4. Elastyczność w pracy (różne formy, różne miejsca)
  5. Życzliwe słowa zamiast oceniania